Zgodnie z ustawą o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, fundusz alimentacyjny stanowi system wspierania osób uprawnionych do alimentów środkami finansowymi z budżetu państwa. Zgodnie z powyższym osoby znajdujące się w trudnej sytuacji materialnej (z powodu niemożności wyegzekwowania alimentów) mogą ubiegać się o świadczenia z funduszu alimentacyjnego.

Podstawowe informacje o zasadach korzystania ze świadczeń przyznawanych z funduszu alimentacyjnego, a także informacje o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych.

Komu przysługują świadczenia z Funduszu Alimentacyjnego?

Osobą uprawnioną do świadczeń z funduszu alimentacyjnego (w skrócie: świadczenie z FA) jest dziecko, które ma zasądzone od rodzica alimenty (mogą to być również alimenty na podstawie ugody zawartej przed sądem), jeżeli egzekucja alimentów jest bezskuteczna. Świadczenia z FA przysługują osobie uprawnionej do ukończenia przez nią 18 lat, a w przypadku gdy uczy się ona w szkole lub szkole wyższej świadczenia przysługują do ukończenia 25 lat.

Osobie uprawnionej posiadającej orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności, której rodzic nie płaci zasądzonych alimentów, świadczenia przysługują bez względu na wiek. Egzekucja jest bezskuteczna, jeżeli w okresie dwóch miesięcy przed złożeniem wniosku o świadczenie z FA komornik nie wyegzekwował pełnej należności z tytułu zaległych i bieżących zobowiązań alimentacyjnych. Bezskuteczność egzekucji potwierdza komornik sądowy odpowiednim zaświadczeniem. Można je od komornika uzyskać samemu lub wystąpić o ich uzyskanie przez organ właściwy wierzyciela tj. : urząd gminy lub ośrodek pomocy społecznej, w którym osoba ubiega się o świadczenie z FA (w jednych gminach świadczenie przyznaje urząd gminy w innych ośrodek pomocy społecznej).

W przypadku, gdy egzekucja alimentów nie jest prowadzona w Polsce, gdyż dłużnik mieszka za granicą, w celu potwierdzenia bezskuteczności egzekucji, do wniosku o przyznanie świadczenia z FA wnioskodawca musi dołączyć odpowiednie zaświadczenie z sądu okręgowego (lub innego właściwego sądu) lub zagranicznej instytucji egzekucyjnej, potwierdzające bezskuteczność egzekucji zasądzonych alimentów lub niemożność prowadzenia egzekucji.

Aby nabyć prawo do świadczenia z FA osoba uprawniona nie musi być wychowywane przez rodzica samotnie. Prawo do świadczenia z FA przysługuje też na dzieci wychowywane przez rodzica, który zawarł kolejny związek małżeński, żyje w nieformalnym związku lub mąż/żona nie płaci zasądzonych alimentów. W takich przypadkach rodzic zobowiązany do alimentacji nie jest wliczany do składu rodziny, więc jego dochód nie jest brany pod uwagę przy ustalaniu czy rodzina ma prawo do świadczenia z FA.

Dochód uprawniający do świadczeń

Wyższe kryterium dochodowe, a także wprowadzenie zasady „złotówka za złotówkę” przy ustalaniu prawa do świadczeń – to najważniejsze zmiany w funduszu alimentacyjnym, które przyjęto w rozszerzonej tarczy antykryzysowej.

Kryterium dochodowe w górę

Świadczenia z funduszu alimentacyjnego przysługują, jeżeli dochód rodziny  w przeliczeniu na osobę w rodzinie nie przekracza kwoty 1209 zł. Dochód wyliczany zgodnie z ustawą o świadczeniach rodzinnych.

W przypadku gdy dochód rodziny w przeliczeniu na osobę w rodzinie przekracza kwotę 1209 zł o kwotę nie wyższą niż kwota świadczenia z funduszu alimentacyjnego (przysługującego danej osobie uprawnionej w okresie świadczeniowym, na który jest ustalane prawo do tego świadczenia), świadczenie z funduszu alimentacyjnego przysługuje w wysokości różnicy między kwotą świadczenia z funduszu alimentacyjnego przysługującego danej osobie uprawnionej a kwotą, o którą został przekroczony dochód rodziny w przeliczeniu na osobę w rodzinie.

Zasada „złotówka za złotówkę”

Mechanizm ten zakłada, że przekroczenie progu dochodowego uprawniającego do świadczeń z funduszu alimentacyjnego, tj. kwoty 1209 zł miesięcznie na osobę w rodzinie np. o 300 zł nie będzie skutkować automatycznie utratą prawa do tych świadczeń. Świadczenie będzie wówczas przysługiwać w wysokości pomniejszonej o kwotę przekroczenia kryterium.

Świadczenia z funduszu alimentacyjnego przysługują w wysokości ustalonych alimentów, jednakże nie wyższej niż 1000 zł miesięcznie. Minimalna kwota świadczeń z funduszu alimentacyjnego przysługująca z zastosowaniem mechanizmu „złotówka za złotówkę” wynosić będzie 100 zł.   W związku z tym rodzice i inne uprawione osoby otrzymujący świadczenie, po przekroczeniu ustawowego kryterium dochodu, nie utracą prawa do świadczeń  i będą mogły je nadal otrzymywać, ale w odpowiednio niższej wysokości.

Wyjątek: w przypadku, gdy wysokość świadczenia z funduszu alimentacyjnego przysługującego danej osobie uprawnionej jest niższa niż 100 zł, świadczenie to nie przysługuje.